مطالعه شکلهای مختلف مس، روی، کادمیوم و سرب در فرآوری ورمی کمپوست کود گاوی

به منظور مطالعه تغییرات شکلهای مختلف فلزات روی، مس، کادمیوم و سرب در طی فرآیند تهیه ورمی کمپوست، آزمایشی برمبنای طرح کاملا تصادفی با آرایش فاکتوریل با سه تکرار انجام شد. فاکتور اول این آزمایش شامل تاثیر حضور و عدم حضور کرم خاکی بود و روند فرایند تولید ورمی کمپوست در بازه های زمانی صفر، 30، 60 و 90 روز بعنوان فاکتور دوم انتخاب شد. بخشهای مختلف (تبادلی، کربناتی، بخش آلی، پیوند شده با اکسیدهای آهن و منگنز و باقیمانده) فلزات روی، مس، کادمیوم و سرب با استفاده از روش عصارهگیری پی در پی و 5 مرحله‌ای روش تسیر در طی فرآیند تهیه ورمی کمپوست از کود گاوی تعیین شدند. نتایج نشان داد که اسیدیته ورمی کمپوست در تیمارهای دارای کرم خاکی 4/0 واحد کاهش و میزان کربن آلی محلول 15/0 درصد افزایش را نشان داد. فراهمی زیستی عناصر روی، مس و کادمیوم بجز سرب نیز در تیمار های کرم خاکی افزایش معنی داری را نشان دادند. بیشترین مقادیر روی، مس و کادمیوم در نتیجه فعالیت کرمهای خاکی به ترتیب در بخش‌های کربناتی، مواد آلی و تبادلی نشان داده شد، اما بیشترین سهم سرب در بخش پیوند شده با مواد آلی بود. غلظت عناصر روی وکادمیوم در بخش های تبادلی و کربناتها به طور معنیداری در حضور کرمهای خاکی افزایش یافت، عنصر روی 4/16 و 21/ 18 درصد و کادمیوم 10 درصد افزایش را در این بخش ها نشان دادند، لیکن غلظت این عناصر در بخش باقی مانده در انتهای دوره کاهش یافت. چنین استنباط می شود که فراهمی زیستی عناصر سنگین با فعالیت کرمهای خاکی در فرایند تولید ورمی کمپوست افزایش می یابد.